RYS HISTORYCZNY RASY OWCZAREK NIEMIECKI

Pierwsza wzmianka o owczarku niemieckim jest zawarta w pracy CARLA ZORNA , która liczy dwie strony .Autor zachwyca się niebywałymi talentami rasy przy wypasie i pilnowaniu stad owiec. Według autora pracy przodek owczarka niemieckiego był podobny do wielkiego szpica – „ wilk i lis pod jedną postacią”. Zorn wyróżnił w populacji owczarka trzy różne rodzaje okrywy włosowej :

- krótką

- długą

- twardą względnie ostrą.

Rasa pojawiła się najpierw w Niemczech. Na Śląsku najbardziej popularne były psy krótkowłose, ich umaszczenie było czarne z brązowym, lub żółtawym popalaniem na kończynach. Psy te miały skracane krótko ogony oraz stojące uszy.

W Turyngii, w okolicach Altmarku, południowych Niemczech dominowała postać długowłosa. W drugiej połowie XIX wieku na terenie Rzeszy Niemieckiej w jej granicach sprzed 1918 r. występowały różne typy owczarka niemieckiego. Były one różnej wielkości( mniejsze na północy, większe na południu), różnego umaszczenia ( w tym umaszczenie białe było dość częste), niektóre z nich miały uszy stojące, inne wiszące, jeszcze inne załamane jak collie. Różniły się również szatą. W ogóle przodek dzisiejszego owczarka niemieckiego wtedy bardziej przypominał krzyżówkę szpica i collie.

1891 rok – w Niemczech powstał związek o nazwie PHYLAX ( działał do roku 1894), cel związku : popieranie hodowli psów użytkowych, działał w Niemczech północnych i środkowych, podstawą działań hodowlanych były owczarki z Turyngii, wilczastoszare o stojących uszach. Rotmistrz MAX von STEPHANITZ zachwycił się podczas manewrów wojskowych owczarkami przy pracy, poświęcił więc im większość swojego życia, stając się właściwie twórcą rasy.

1899 rok – to początek działalności rotmistrza Maxa von Stephanitza, na wystawie hodowlanej w Karlsruhe zobaczył on psa – HEKTORA von Linksrhein

– będącego produktem działań hodowlanych PHYLAX . Rotmistrz kupił tego psa i zmienił mu nazwę i przydomek na HORAND von Grafrath.

W tym roku w Niemczech powstał związek poświęcony owczarkom niemieckim zwany w skrócie : SV, a w jego księdze rodowodowej HORAND został wpisany pod numerem 1. Pies ten był jednym z najczęściej używanych reproduktorów, pozostawił po sobie liczne i wybitne potomstwo. Rotmistrz był wieloletnim prezesem SV, ustanowił wymagania stawiane nowej rasie i hodowlom, był organizatorem wielu wystaw ON-ów.

W pierwszych latach XX wieku rozpoczęła się moda na psy użytkowe, szkolone dla potrzeb policji i wojska. W okresie I wojny światowej psy te odegrały bardzo ważną rolę jako psy sanitarne i łącznościowe.

1918 rok- o tym rok hodowla ON-a poszła w kierunku „psa dużego”, wysokonożnego, o stromym kątowaniu kończyn ( z czego nie był zadowolony Stephanitz). Tego typu pies stał się materiałem wyjściowym dla powstania w ZSRR VEO – owczarka wschodnioeuropejskiego, psa służbowego stworzonego dla potrzeb wojska, KGB, milicji oraz do strzeżenia więźniów w gułagach. W latach 30-tych nastąpił ogromny wzrost liczebności rasy przy równoczesnym spadku jej poziomu.

1933 rok – na wniosek Stephanitza postanowiono eliminować z hodowli owczarki białe. W efekcie owczarki niemieckie białe były hodowane dalej za oceanem – z czasem powstała z nich nowa rasa : amerykańsko-kanadyjski biały owczarek niemiecki, obecnie istniejący pod nazwą : biały owczarek szwajcarski.

Okres międzywojenny – położono wtedy nacisk na hodowlę ON-ów jako psa użytkowego, jego psychika i wyszkolenie musiały być związane ściśle z jego przydatnością hodowlaną ( celowi temu miała służyć licencja hodowlana i testy).

II wojna światowa – ON-y odegrały ogromną w niej rolę, Naziści podporządkowali swoim celom hodowlę rasy, miłośnikiem ON-ów był także Adolf Hitler. Wojna jednak przyniosła duże straty rasie.

Okres powojenny – 1949 rok :

podział Niemiec na NRD i RFN , owczarki NRD-owskie były wilczate, krępe, szerokogłowe, o niezbyt wysokim kłębie, nieszczególnie kątowane. Propaganda głosiła, że ten właśnie typ jest właściwym. Tymczasem w Niemczech Zachodnich hodowla poszła w kierunku wytworzenia owczarka typu dzisiejszego- kłusaka o wysokim kłębie, bardzo mocnym ukątowaniu kończyn. Owczarki te miały zazwyczaj umaszczenie czaprakowe, które obecnie zdominowało rasę. Owczarek powojenny dał początek kolejnej nowej rasie – czechosłowackiego wilczaka ( połowa lat 50-tych- Karel Hartl skrzyżował owczarka niemieckiego z wilkiem karpackim, powstałe osobniki wykorzystano do stworzenia nowej rasy : o wielkiej wytrzymałości i odporności na trudne warunki klimatyczne).

Z hodowli ON-ów likwidowano owczarki długowłose, ze względu na zbyt długi włos, trudny w utrzymaniu u psa użytkowego.

Mimo to często w miotach rodziły się owczarki długowłose.

1990 rok – zjednoczenie Niemiec – nastąpił masowy zakup materiału hodowlanego z zachodniej części nowo połączonego państwa. Niektóre z nich były krzyżowane. Krew owczarków z NRD miała w sobie większość zwycięzców wystaw z tamtych lat. Dziś największy dolew tej krwi można spotkać w liniach użytkowych. Do roku 1991 kojarzono ze sobą owczarki krótkowłose z długowłosymi, startowały one na tym samym ringu i obowiązywał je ten sam wzorzec rasy. W 1991 roku we wzorcu owczarka pojawił się nowy zapis, że włos długi jest wadą dyskwalifikującą. Z ringów FCI i SV zniknęły owczarki długowłose, a szczenięta o włosie długim, które się rodziły w miotach rodziców krótkowłosych, otrzymywały rodowód, ale nie mogły być wykorzystywane do hodowli. Jednak owczarki niemieckie długowłose znalazły swoich miłośników, którzy hodowali je poza FCI czy SV, którzy zrzeszyli się w różnych klubach. Miały one taki sam wzorzec jak krótkowłose.

2010 i 2011 rok – w sierpniu 2010 roku SV znów zmieniło wzorzec owczarka niemieckiego, w którym dodało do wad dyskwalifikujących przekroczenie wzrostu o 1 cm i niedorost. Najważniejszą zmianą było uznanie Owczarka Niemieckiego Długowłosego jako odmianę rasy Owczarek Niemiecki. Od stycznia 2011 roku Owczarki Niemieckie Długowłose mogą być wystawiane także w SV, ale oddzielnie niż krótkowłose ( na osobnych ringach). Z tą zmianą wzorca zakazano także krzyżowania owczarków długowłosych i krótkowłosych. Długowłose szczenięta urodzone w miotach krótkowłosych rodziców otrzymują rodowody jako pełnowartościowe Owczarki Niemieckie Długowłose. Obie odmiany obowiązuje ten sam wzorzec z różnicą długości włosa. Owczarek Niemiecki posiada szatę o długości 3-5 cm, a odmiana długowłosa 5-10 cm. Wszystkie linie hodowlane, jak i odmiany w rasie obowiązuje ten sam wzorzec nr 166 z dnia 23.12.2010.

Owczarek Niemiecki ( wraz z odmianą długowłosą) jest psem użytkowym, rzadko jednak pracuje przy stadzie, a wymagania, jakie mu stawia człowiek są bardzo wysokie. Musi on im sprostać pod względem fizycznym i psychicznym.

Owczarek Niemiecki ( wraz z odmianą długowłosą) jest kłusakiem, musi pokonywać przestrzennym kłusem, w równym, szybkim tempie, bez zmęczenia , znaczne odległości.

Owczarek Niemiecki ( wraz z odmianą długowłosą) nie powinien być zbyt duży, ani zbyt ciężki, bo to ujemnie wpływa na wytrzymałość, zwinność i skoczność. Trzeba pamiętać, że masa psa to w pierwszym rzędzie masa kośćca i mięśni. Pies użytkowy nie może być zapasiony, musi mieć dobrze rozwiniętą muskulaturę. Owczarek rozwija się w ruchu, już od okresu szczenięcego psy powinny mieć pod dostatkiem ruchu- nie należy jednak przesadzać. Pies bardzo młody powinien dawkować sam sobie ruch- jego nadmiar w przypadku psa, który rośnie, może być bardzo szkodliwy ( psy nadmiernie trenowane w okresie wzrostu mogą mieć tzw. Miękką łapę – przednia łapa o rozczapierzonych, spłaszczonych palcach, a śródręcze ustawione pod zbyt dużym kątem – ponad 22 stopni).

Owczarek Niemiecki ( wraz z odmianą długowłosą) ma sylwetkę kłusaka, czyli jest lekko wydłużony. W kłusie linia grzbietu jest niezakłócona. Grzbiet zaczyna się kłębem, wysokim i długim. Wielką rolę w ruchu zwierzęcia odgrywają tylne łapy, to siła napędowa psa. Tylna część tułowia to zad, który powinien być długi o linii skośnej ( nie może być nadmiernie spoziomowany – zad prosty, ani nadmiernie spadzisty, bo to ujemnie oddziałuje na ruch psa). Kończyny przednie muszą zachowywać się elastycznie. Łapy przednie, podobnie jak łapy tylne powinny być zwarte, o wysklepionych palcach.

Ruch owczarka niemieckiego wynika z jego budowy, jest posuwisty, dynamiczny i niestrudzony. Taka jest konstrukcja psa użytkowego – szybkiego, zwinnego, wytrzymałego. Z owczarka niemieckiego emanuje czujność, aktywność, wyrażająca się w sposobie noszenia głowy, w ustawieniu ucha, w spojrzeniu, w jego niepowtarzalnym ruchu. U owczarka niemieckiego dymorfizm płciowy jest wyraźnie zaznaczony. Pies jest zdecydowanie mocniejszy i większy od suki, głowę ma masywniejszą od suczej, o szerszej mózgoczaszce, głębszej kufie. Pies porusza się nieco ciężej od suki. Owczarek niemiecki ( w tym odmiana długowłosa) powinien być psem o doskonałej psychice.